Đề cương về Văn hoá Việt Nam năm 1943 là văn kiện lịch sử có ý nghĩa quan trọng trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, chỉ ra con đường vận động, phát triển của nền văn hóa mới Việt Nam.
Kỷ niệm sự kiện lịch sử của đất nước, của dấu mốc 80 năm ra đời Đề cương về Văn hoá Việt Nam (1943-2023), Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam tổ chức trưng bày chuyên đề Nghệ sĩ là Chiến sĩ. Nội dung trưng bày thể hiện sự hưởng ứng, vận động và chuyển biến về nhận thức tư tưởng của giới văn nghệ sĩ, từ bỏ cuộc sống chốn phồn hoa đô thị tham gia vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, dũng cảm nhận trách nhiệm xây dựng và phát triển nền văn hóa mới Việt Nam.
Triển lãm giới thiệu 80 tác phẩm sáng tác từ 1945 đến 1954 của các thế hệ hoạ sĩ Mỹ thuật Đông Dương, Mỹ thuật Gia định và Mỹ thuật kháng chiến. Từ những người con của mọi miền đất nước, các họa sĩ đã trở thành chiến sĩ trên mặt trận văn hóa, lấy nhiệm vụ phụng sự Tổ quốc, hạnh phúc của nhân dân làm niềm cảm hứng, đề tài sáng tác. Hoà mình và tham gia vào những đoàn quân Nam tiến, dân công, Hội Văn hóa Cứu quốc, Thanh niên Cứu quốc, Bộ đội, du kích … người nghệ sĩ - chiến sĩ đã kịp thời ghi lại những hình ảnh chân thực, giàu cảm xúc về lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, thi đua tăng gia sản xuất, giết giặc lập công của đồng bào và quân dân cả nước như: Dao găm rèn cho du kích (1945, Nguyễn Hiêm), Làm kíp lựu đạn (1947, Nguyễn Đỗ Cung), Đoàn kết chống xâm lăng (1947, Văn Giáo), Du kích Bến Tre (1948, Diệp Minh Châu), Dân công kháng chiến (1948, Lê Quốc Lộc), Dân công sửa chữa cầu đường (Tây Bắc) (1951, Nguyễn Sỹ Ngọc), Kéo bễ lò rèn (1951, Trần Văn Cẩn), Bộ đội nghỉ trong hang (1951, Tô Ngọc Vân), Làm lán trú quân (1952, Nguyễn Trọng Hợp), Tay bừa tay súng (1954, Huỳnh Văn Thuận), Đi cấy (1954, Nguyễn Văn Tỵ) … Đặc biệt, còn có bộ tranh địch vận của hoạ sĩ Lương Xuân Nhị, một hình thức tuyên truyền góp phần làm dao động tâm lý phía bên kia chiến tuyến. Sử dụng nhiều loại giấy có trong thời điểm đó, bằng các kỹ thuật ký hoạ chì, mực, vẽ màu nước, bột màu, in… các họa sĩ đã thể hiện sự quyết tâm, hăng say, sáng tạo trong hành trình làm chiến sĩ, thể hiện niềm tin, sự quyết tâm gánh vác trọng trách của đất nước.
Triển lãm Nghệ sĩ là chiến sĩ tôn vinh và tri ân các thế hệ họa sĩ, những người đã sử dụng bút vẽ, bảng màu làm vũ khí, đem năng lực, nhiệt huyết và sự hy sinh để cống hiến cho Tổ quốc và dân tộc Việt Nam.
Triển lãm mở cửa đến hết ngày 05/03/2023 tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, số 66 Nguyễn Thái Học, Ba Đình, Hà Nội.
Một số tác phẩm giới thiệu tại Triển lãm:
Thổ, Nùng, Mán, Kinh Đoàn kết đuổi giặc Pháp | Trần Văn Cẩn |1947-1954 |Giấy;
Dao găm rèn cho du kích | 1945 | Nguyễn Hiêm
Đoàn kết chống xâm lăng | 1947 | Văn Giáo
Dân công kháng chiến |1948 | Lê Quốc Lộc
Kéo bễ lò rèn |1951 | Trần Văn Cẩn