Trong thời đại công nghệ thông tin, sự phát triển mạnh của các loại hình báo chí, nhất là báo mạng và truyền hình, công tác thông tin cổ động cũng phải thích ứng, sáng tạo mới có thể đáp ứng yêu cầu của công tác tuyên truyền trong tình hình hiện nay. Có thể nêu một số vấn đề sau:

 

Một là: Công tác thông tin cổ động phải đổi mới để đáp ứng với xu thế phát triển kinh tế, xã hội, của đất nước.

 

Như trên tôi đã trình bày, nếu cách thức hoạt động thông tin cổ động trực quan như theo kiểu thời chiến ở những năm 1960 kể cả nội dung và hình thức truyền thông thì không có hiệu quả. Đây là vấn đề khách quan chứ không phải do ý chí chủ quan của riêng ai mà do cục diện phát triển kinh tế, chính trị xã hội bước sang một giai đoạn mới, phù hợp với quy luật nhận thức theo quan điểm triết học biện chứng “Tồn tại xã hội, quyết định ý thức xã hội”.

 

Nước ta đổi mới khá nhanh và vì vậy chất lượng sống của con người cũng không ngừng được nâng lên do chúng ta đổi mới tư duy kinh tế, một cách hợp lý mở rộng thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

 

Như vậy công tác thông tin cổ động đòi hỏi phải có cách làm mới kể cả về quy mô và nghệ thuật tuyên truyền. Các công trình kinh tế công nghiệp, các hệ thống cầu đường, kiến trúc xây dựng nhà cao tầng, quy hoạch dân cư v.v… khác trước rất nhiều thì cổ động trực quan cũng phải có cách làm mới có sức hấp dẫn truyền cảm nhanh nhạy. Tôi lấy một ví dụ tuyên truyền cho một sự kiện chính trị, kinh tế nào đó trong năm, cổ động trực quan trước hết là phải có khẩu hiệu, pano bản trích, tranh cổ động cờ v.v… nhưng do tốc độ làm việc công nghiệp có tiết tấu mạnh, khẩn trương, các phương tiện xe ô tô, xe máy không những nhiều mà còn nhanh thì tranh cổ động phải lớn, khẩu hiệu phải rõ ràng súc tích, tính cổ động phải cao, màu sắc phải mạnh để người đi ô tô, xe máy có thể lướt qua mà vẫn nhận biết được nội dung xã hội đang tuyên truyền về việc gì và người xem là khách thể phải có thái độ như thế nào để trở thành chủ thể mà công tác cổ động đưa lại mà họ cảm thụ được để hành động đúng. Điều quan trọng trong việc trang trí tư liệu trực quan như tranh cổ động, khẩu hiệu, ảnh, pano bản trích cần lưu ý đến nội dung chủ đạo của mục đích tuyên truyền nói về vấn đề gì là chính, qua đó mà có cách cấu trúc bố cục đúng ý tưởng ban đầu của người chỉ đạo nội dung. Nếu tuyên truyền cho ngày Quốc khánh 2/9 thì cụm cổ động là có nhiều hình ảnh tổng hợp có Đảng có Bác Hồ có tầng lớp nhân dân cũng như tuyên truyền cho ngày kỷ niệm sinh nhật Bác thì hình ảnh Bác là chủ đạo trong cụm cổ động tuyên truyền.

 

Hai là: Cần phải có quy hoạch tổng thể và chi tiết để xây dựng cụm cổ động trực quan.

 

Có thể nói người làm công tác văn hóa, truyền thông trực quan, khó tính toán một cách bền vững cho việc xây dựng quy hoạch cổ động trực quan khi mà các khu công nghiệp, đường giao thông, nhà cao tầng v.v… liên tục mở rộng đã phá vỡ cảnh quan hiện có, vì vậy đòi hỏi người làm quy hoạch kế hoạch cổ động trực quan như tượng đài, cụm cổ động, tranh hoành tráng bền vững lâu dài, v.v… phải hết sức sáng tạo trên một tư duy mới. Chúng ta không thể thụ động mà người làm truyền thống văn hóa phải phối hợp chặt chẽ với các ngành các địa phương để đưa ra những dự báo cho công tác tuyên truyền đặc biệt là cổ động trực quan, nếu không thì có kết cục ngược lại.

 

Điều đáng nói ở đây là có nhiều địa phương trong nước do không có quy hoạch mà các cụm tranh cổ động chính trị đặt bên cạnh những quảng cáo hàng hóa cỡ lớn như mỹ phẩm, thời trang gây phản cảm dến kỳ lạ. Nhiều cụm cổ động mới xây dựng tốn kém hàng nhiều trăm triệu đồng với những bức tranh có chất liệu quý như sơn dầu gốm sứ phải đập phá đi để xây dựng công trình hạ tầng, đường giao thông thật đáng buồn. Nhiều pho tượng xây dựng tốn kém hàng tỷ đồng cũng rơi vào tình trạng bất hợp lý khi xây dựng cầu vượt, nhà cao tầng khu công nghiệp, nếu tháo dỡ sẽ tốn kém mà để lại thì quá bất hợp lý, phản tác dụng.

 

Bên cạnh những quy hoạch cụm cổ động trực quan cố định cần có những quy hoạch chi tiết và kế hoạch cụ thể cho công tác thông tin tuyên truyền khác như kết hợp cổ động trực quan với tuyên truyền miệng, âm nhạc v.v… Trong thực tế ngày này hạ tầng giao thông ở các đường chính quốc lộ, liên tỉnh, liên huyện, đường phố đô thành còn có nhiều đường mới ở nông thôn được xây dựng, ấy là chưa kể những kênh rạch sông ngòi rất thuận tiện cho công tác tuyên truyền trực quan di động. Những phương thức truyền thông, quy mô nhỏ và đơn sơ ở những năm thập kỷ 60, 70 thế kỷ trước không còn thích hợp, cần phải thay đổi nhường lại cho các phương tiện hiện đại bề thế hoành tráng với những thiết bị nghe nhìn tiến tiến hơn đang hoạt động. Với cách làm mới, đã mang lại cho một vị thế mới có sức tuyền cảm cao để đáp ứng trình độ dân trí ngày nay và xét cho cùng chính nó đã tác dụng trở lại, tham gia vào công cuộc đổi mới cải biến xã hội ngày một tiến bộ hơn.

 

Ba là: Cần chú trọng đến tính linh hoạt mềm dẻo cách thức tuyên truyền miệng, tờ tin với phương thức cổ động trực quan.

 

Những phương thức hoạt động như văn nghệ cổ động, tuyên truyền miệng, tờ tin, hoạt cảnh câu chuyện thông tin v.v… đã áp dụng cách đây hằng nửa thế kỷ, không phải nó đã lạc hậu mà có mặt giảm về quy mô, địa bàn hoạt động theo vùng miền. Theo tôi, hiện nay nhiều tỉnh thành trong cả nước có nhiều vùng sâu, vùng xa, nhiều vùng dân trí còn thấp, đời sống còn nghèo, nhất là miền núi, dân tộc ít người, đường sá đi lại khó khăn, điện lưới không có phương tiện nghe nhìn tí phong tục tập quán nhiều nơi còn lạc hậu, tất yếu phải sử dụng đến các phương thức như truyền miệng, văn nghệ cổ động, cổ động trực quan nhỏ lẻ v.v… mới có thể chuyển tải thông tin về đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước đến bản làng một cách có bài bản và hiệu quả cao. Muốn nâng cao chất lượng công tác truyền thông ở vùng sâu vùng xa nên có kế hoạch xây dựng cụm cổ động bền vững trong đó có tin, khẩu hiệu và tranh ảnh đặc thù dễ hiểu. Những ngày lễ lớn cần có tranh cổ động in bạt làm chủ đạo gắn vào đó là những hình ảnh rất cô động về các sụ kiện lịch sử, hoặc phong trào sản xuất xã hội thật súc tích ngắn gọn để nhân dân dễ nhớ và làm theo. Các phương thức cổ động, nên có nội dung tham quan du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái thì cần bổ sung nội dung. Qua hoạt động tuyên truyền cổ động mà người dân làm quen với du khách tham quan trong ngoài nước, qua đó người dân miền núi có điều kiện kinh doanh, hưởng lợi từ công tác tuyên truyền du lịch v.v… Như vậy tác dụng của cổ động trực quan không những chỉ tuyên truyền cho một nhiệm vụ chính trị trực tiếp mà còn ảnh hưởng đến các nhiệm vụ chiến lược sản xuất kinh doanh văn hóa xã hội của địa phương như xây dựng nông thôn mới, làng văn hóa, và phòng chống các tệ nạn xã hội khác. Như vậy có thể nói, nếu truyền thông cổ động trực quan bao gồm cụm cổ động, cụm tin, cổ động mặt đường, triển lãm lưu động diễu hành v.v… sẽ mang lại hiệu quả cao về kinh tế, chính trị, an ninh quốc phòng văn hóa xã hội.

 

Bốn là : cần thận trọng hơn nữa trong việc trang trí bố cục một cách khoa học về khánh tiết theo hướng dẫn của Nhà nước để có tác dụng thiết thực mà chất lượng cổ động tuyên truyền mang lại.

 

Trong thực tế hiện nay nhiều địa phương, đơn vị, cơ quan kể cả ở trung ương, nhiều nơi còn quá đơn giản của việc trang trí khánh tiết trong các ngày lễ, ngày hội mang tầm quốc gia cũng như ở địa phương tỉnh thành. Tôi lấy máy ví dụ sau đây: Không đâu xa, vừa qua nhiều nơi in thiếp chúc tết trang trí cờ Đảng, cờ tổ quốc sai quy định của Nhà nước. Về nguyên lý cơ Tổ quốc đặt phía tay phải, cờ Đảng phía trái đối diện với mắt nhìn thẳng, và cờ Đảng không được chận lên cờ Tổ quốc là biểu hiện Tổ quốc , dân tộc có trước, Đảng mới xuất hiện sau này. Điều đó cũng có nghĩa Tổ quốc, dân tộc Việt Nam ta sinh ra Đảng ta. Vì vậy không được đặt sai nghi thức trang trí, in ấn cờ Đảng chận lên cờ Tổ quốc cũng theo cách đơn giản quá mức mà nhiều nơn trong nước từ cơ quan trung ương đến địa phương đặt cờ Đảng cờ Tổ quốc, chân dùng Bác Hồ không đúng với quy định. Trong văn bản hướng dẫn của Bộ Văn hóa Thông tin trước đây là trang trí cờ Đảng, cờ Tổ quốc và tượng Bác trên kỳ đài, sân khấu lệch sang trái (nhìn từ dưới lên) để dành diện tích bên phải ghi tiêu đề nội dung hội nghị, lễ kỷ niệm v.v…, nhưng thực tế người ta đặt lệch cờ và tượng Bác quá nhiều về phía góc trái chiếm một phần năm có nơi một phần sáu sân khấu, thiếu sự nghiêm trang và tôn vinh, đây là việc cần được sớm chấn chỉnh. Cũng như việc vẽ Quốc huy in ấn ở giấy, bằng khen và trang trí công sở nhiều nơi vẽ sai rất cơ bản về cấu trúc ý nghĩa của Quốc huy, việc này báo, đài nói nhiều nhưng đâu cũng vào đó, chưa được khắc phục. Nhiều cơ quan công quyền, doanh nghiệp trang trí chúc mừng năm mới để quá lâu trước cổng nhà cơ quan, hơn nửa năm mà cũng không tháo dỡ. Nhiều cụm cổ động tuyên truyền cho sự kiện này gối tiếp cho sự kiện sau, nội dung một đường hình thức và thời điểm sự kiện một nẻo, thật đáng buồn.

 

Vậy đó, thông tin cổ động trực quan là rất cần thiết và rất sinh động nhưng người làm tuyên truyền không nhận thức đúng không đổi mới cách làm thì hiệu quả không những không cao mà còn gây tác hại trở lại. Đến lúc không ai khác, các cơ quan truyền thông văn hóa sớm có kế sách để nâng cao chất lượng tuyên truyền cổ động trực quan nhất là trong thời kỳ hội nhập quốc tế ngày một mở rộng và phát triển.